عوامل بوم شناختی مؤثر بر پراکنش گونه Artemisia aucheri Boiss. در دامنه جنوب‌شرقی سبلان

شناخت رفتار گونه‌های گیاهی نسبت به عوامل اکولوژیکی راهنمای مؤثری در برنامه‌های اصلاح و بهره‌برداری صحیح از مراتع می‌باشد. این پژوهش به‌منظور ارزیابی و تعیین مهم‌ترین عوامل اکولوژیکی مؤثر بر انتشار گونهArtemisia aucheriBoiss. درمنطقه‌ی جنوب‌شرقی سبلان انجام شد. نمونه‌برداری به‌روش تصادفی- سیستماتیک در 200 پلات در طول 20 ترانسکت 100 متری انجام شد. نمونه‌برداری از رویشگاه‌های با حضور و عدم‌حضور گونه برداشت شد و اطلاعات تراکم گونه‌ مورد مطالعه به‌همراه درصد لاشبرگ، سنگ و سنگریزه، خاک لخت و پوشش تاجی کل ثبت شد. 36 نمونه خاک از عمق 0-15 سانتی‌متری سطح خاک برداشت و پارامترهای مورد نظر در آزمایشگاه اندازه‌گیری شد. برای تجزیه و تحلیل آماری از آزمون t مستقل، تجزیه به مؤلفه‌های اصلی (PCA[1]) و آنالیز تشخیص (DA[2]) استفاده شد. نتایج نشان داد که گونه به طبقه ارتفاعی 2100 تا 2300 متری با بارش 485 تا 520 میلی‌متر و دما­ی 16/11 تا 17/12 درجه سانتی‌گراد سازگاری بیشتری دارد. خاک­های دارای میزان اسیدیته 6/6 تا 2/7 با بافت متوسط تا سنگین را می­پسندد. ماده آلی 4/3 تا 6/3 درصد و فسفر 12 تا 3/12 ‌پی‌پی‌ام در خاک شرایط بهتری را برای رویش این گونه فراهم می­کند. نتایج تجزیه به مؤلفه‌های اصلی نشان داد ارتفاع و عوامل متأثر از آن مانند بارندگی و دما، اسیدیته، شیب، درصد رس، میانگین وزنی قطر خاکدانه‌ها، جهت جغرافیایی، هدایت الکتریکی، رس قابل‌انتشار و میزان لاشبرگ 36/52 درصد تغییرات را توجیه می‌کنند. آنالیز تشخیص نیز علاوه بر این موارد، درصد سنگ و سنگریزه، میزان فسفر، پتاسیم، کربنات کلسیم، ماده آلی و ماده آلی ذره‌ای، درصد رس خاک و نیز توزیع ذرات خاک را از عوامل مؤثر بر انتشار این گونه نشان داد. گونه در مناطق با سنگریزه کمتر از 10 درصد، 1/15 تا 6/15 درصد شیب، میزان اسیدیته 4/7 تا 6/7 و 11 تا 2/11 پی‌پی‌ام فسفر مشاهده نشد.   [1] -Principal Component Analysis [2] -Discriminate Analysis